Toen Mobutu in december 1992 het monsterbiljet van vijf miljoen zaïre in omloop
bracht, verklaarde premier Tshisekedi het onwettig. Hij wilde een halt toeroepen aan de
onbezonnen monetaire politiek, maar dat zorgde voor een eerste majeure aanvaring met de
president. In de straten van Kinshasa kreeg het biljet algauw de benaming 'Dona Beija',
naar een bloedmooi, maar listig personage in een Braziliaanse soap die op dat moment zeer
populair was in Zaïre. Mobutu gebruikte het geld om zijn militairen uit te betalen. Zoals
steeds trokken zij met hun soldij naar een wisselagent, want het loon dat je op
vrijdagavond kreeg, kon op maandagochtend al een derde minder waard zijn. Overal in het
land was het fenomeen van de cambistes
opgedoken, wisselagentes (bijna altijd
ging het om vrouwen) die langs de kant van de weg in de schaduw van een parasol achter een
tafeltje met stapels bankbiljetten zaten. In Zaïre was zelfs de zwarte markt fleurig. In
Kinshasa vond je hen in de straat achter de Belgische ambassade, algauw Wall Street
geheten, maar ook diep in Matonge kwamen er steegjes vol informele wisselkantoren. De
ambtenaar, verkeersagent of militair trok op betaaldag met zijn plastic tas vol stapels
nieuwe biljetten naar de cambiste en wisselde ze om voor dollars. De cambiste verkocht de
biljetten later door, vaak aan overheidsbedrijven die ze nodig hadden om de salarissen
uit te betalen. Zaïre raakte op die manier stilaan 'gedollariseerd'). Tot op de dag van
vandaag geldt de dollar als het primaire betaalmiddel voor alle grotere uit gaven, enkel kleinere
aankopen doe je nog met de lokale munt. Maar met het biljet van vijf miljoen liep het
fout. Nadat Tshisekedi het onwettig had verklaard, weigerden de cambistes het te wisselen.
De militairen die zo hun maandloon verloren zagen gaan, voelden zich bekocht en
besloten hun salaris eigenhandig te innen. Van 28 tot 30 januari 1993 sloegen ze opnieuw aan het
plunderen., uit: Congo, een geschiedenis, David van Reybrouck, p432 Banque Du Zaire, 1-10-1992, 5,000,000 Zaires, P-46, Highest Denomination Ever issued in Zaire ebay, mei 2011, US $9,98 (EUR 6,85), yuri111
|