Startpagina

Het onderstaande artikel is
in bekorte vorm gepubliceerd in de

Intermediair
van september 2001

met als titel:

Consultancy met een geloof

Scientology-organisaties richten zich op het bedrijfsleven

Werving- en Selectie Bureau 'Scientology'

Sekte infiltreert in het bedrijfsleven
onder de dekmantel van "Werving en Selectie".

Door Arnout Bruins

Op zoek naar een baan.

Terug naar huis zat ik te denken hoe leuk het gesprek verliep. De middag bij het werving en selectie bureau X was begonnen met de Oxford Capacity Analysis, dit is een persoonlijkheidstest, gevolgd door een IQ test en een nogal vage 'duplicatievermogen' test. Daarna een uitvoerig gesprek over mijn eigen eisen en wensen voor een baan, de bemiddeling van X en mogelijke vacatures. De betreffende vacature leek voor mij geschreven. Onderweg naar huis werd ik steeds enthousiaster, dit zou wel wat worden!

Een kleine vraag hield me nog even bezig. Onder aan de 'duplicatievermogen' test stond de naam L. Ron Hubbard, en daar was wat mee. Wat precies ontschoot me, toch even nazoeken. Thuis gekomen op het Internet eerst gezocht naar Syntia Janssen, de persoon waarmee ik het gesprek had gevoerd. Twee hits, één was haar eigen homepage. Hierop staat:

"Ik ben Syntia Janssen. Ik werk als personeelsconsulent. Ik heb dit werk gekozen omdat ik mensen wil helpen een passende baan te vinden. Ik ben in Scientology gekomen doordat een collega van mij, mij hielp bij het oplossen van een probleem dat voor mij zo groot was dat ik het tegen niemand durfde te vertellen. "

Scientology! Dat is de club van L. Ron Hubbard schoot me te binnen. De andere hit was getiteld: 'Dekmantels van Scientology in Nederland'. In de lange lijst stond onder andere: "X B.V, contactpersonen: Hendrik Jansen en Syntia Janssen". Ook maar meteen de homepage van Hendrik Jansen opgezocht. Daar stond:

"Hallo, mijn naam Hendrik Jansen. "Ik ben loopbaanadviseur. Met behulp van een persoonlijkheidstest bespreek ik in hoeverre de persoon gebruik maakt van zijn gereedschappen (vaardigheden) die hij meedraagt in zijn leven en wat hij hieraan wil verbeteren. Ik ga net zover door totdat de persoon werkelijk weet wat hij wil en er alles voor wil doen om dit te bereiken. Ik ben zeer geïnteresseerd in mensen en hoe zij naar het leven en al haar aspecten kijken. Dit was de reden dat ik met Scientology in aanraking ben gekomen. "

X biedt succesvol bemiddelde mensen in samenwerking met Silhouet een tweedaagse 'communicatie' training aan. Ook Silhouet staat op de lijst van Scientology dekmantels, hier werken alleen overtuigd scientologen. Ook het bedrijf van de vacature staat op de lijst. Het was duidelijk, ik was in het Scientology web beland.

X

Het contact met X ontstond via de vacature website JobbingMall. Als je hier je CV op plaatst dan is de kans groot dat X contact opneemt. JobbingMall is geschrokken te horen dat X een scientology dekmantel is. Wouter Goede van JobbingMall stelt dat X ook van andere diensten - bijvoorbeeld de telefoon - gebruik maakt:

"De telefoonmaatschappij is toch ook niet verantwoordelijk voor de inhoud van een gesprek? Dit betekent dat JobbingMall noch enige andere leverancier iets te maken heeft met de werkwijze van een afnemer. "

Daarom neemt JobbingMall geen verantwoordelijkheid voor de inhoud en manier van werken van de bureaus die van hun diensten gebruik maken. JobbingMall heeft echter wel een morele verantwoordelijkheid. Een waarschuwing op hun site is een goed idee.

Het beroep loopbaanadviseur is in Nederland niet wettelijk beschermd, iedereen kan zich loopbaanadviseur noemen. De branche probeert door zelfregulatie kwaliteitsnormen ingang te doen vinden. Het Career Management Institute (CMI) certificeert adviseurs. Henrik Jansen, Syntia Janssen en X zijn hier onbekend. X is ook niet bekend bij het OAWS, de overkoepelende organisatie voor werving en selectiebureaus in Nederland. Ook bij het NOBOL waar de meest vooraanstaande adviesbureaus voor loopbaancoaching en verandering van werkkring zijn aangesloten is X een grote onbekende. Wettelijk moeten werving- en selectie bureaus zich aanmelden bij de Arbeidsvoorziening Nederland. X is ook hier niet bekend, zij hebben dus geen vergunning.

X zelf ontkent iets van doen te hebben met Scientology. In een interview met Reijnders van WebWereld vertelt Hendrik Jansen.

"We gebruiken de Oxford Capacity Analysis van Silhouet alleen maar omdat we er in de loop der jaren goede ervaringen mee hebben opgedaan. Je moet onderscheid maken tussen de spirituele aspecten van het werk van L. Ron Hubbard en zijn andere ideeën. Bij X houden we ons niet bezig met religie. Ons doel is niet om een religie te verkopen. We willen mensen alleen maar aan een nieuwe baan helpen. "

Op de site van X is dan ook geen enkele mededeling te vinden over de band met Scientology of L. Ron Hubbard. Deze bewering klopt niet want alleen Scientology organisaties mogen gebruik maken van de Oxford Capacity Analysis. Hiervoor dragen ze ook een vergoeding af aan de "moeder kerk". Daarnaast zijn de banden met Silhouet innig. Ook Silhouet ontkent een Scientology organisatie te zijn. "Is materiaal van de Scientology kerk hetzelfde als dat van Silhouet?" "Nee", zegt Ramirez van Silhouet; "ja", zegt J. Rijnvis van de Scientology kerk, in Trouw van 6 april 1995.

De Oxford Capacity Test

X maakt bij de selectie gebruik van drie testen: de Oxford Capacity Analysis, de Novis intelligentietest en een test die het 'duplicatievermogen' meet. De Oxford Capacity Analysis is dezelfde vragenlijst die aspirant-leden van de Scientology kerk bij een eerste bezoek moeten invullen. Dan is de test gratis, bij Silhouet kost deze f. 475 inclusief interview. Volgens de Scientology kerk is de test geschikt om te weten waar uw zwakke en sterke punten precies liggen, te weten waarom u de ene keer gelukkiger schijnt dan de andere keer. "Doe de gratis Oxford Capacity Analysis persoonlijkheidstest. Deze geeft u een compleet beeld van uw capaciteiten - waar ze precies liggen en wat u kunt doen om deze te vergroten."

De naam Oxford klinkt indrukwekkend door de veronderstelde relatie met de universiteit. De test heeft daar echter niets mee te maken. De test telt tweehonderd vragen, waarop met ja, nee en misschien geantwoord kan worden. Voorbeelden van vragen zijn:

• "Zit u louter voor uw plezier te bladeren in spoorwegboekjes, gidsen of woordenboeken?,
• Heeft u af en toe spiertrekkingen zonder dat daar een logische verklaring voor is?,
• Zou het idee dat u wild, kleine dieren of vissen pijn zou doen, u ervan weerhouden om te gaan jagen of vissen?,
• Is uw leven een constante strijd om het bestaan? ",
• etc. etc.

De testresultaten zouden inzicht geven in een tiental persoonlijkheidskenmerken. De uitslag is weergegeven in een grafiek waarin de persoonlijkheidskenmerken simpelweg door één lijn aan elkaar worden gekoppeld. Ieder punt krijgt een score tussen de +100 en -100. Bij een negatieve score wordt aangeraden om een persoonlijkheid- training te volgen te beginnen met 'communicatie oefeningen'. In het gesprek werd verteld dat de betrouwbaarheid van de 'Oxford Capacity Analysis' maar liefst 80% was en daarmee "waanzinnig hoog."

De Oxford Capacity Analysis is echter nooit wetenschappelijk gevalideerd en de genoemde 80% is uit de lucht gegrepen. De Commissie Testaangelegenheden van het Nederlands Instituut van Psychologen (Cotan), waar psychologische tests geregistreerd en beoordeeld worden, zegt:

"De genoemde tests zijn nooit door de Cotan beoordeeld (worden niet ter beoordeling aangeboden) en zijn ook niet in het Cotanboek opgenomen. De duplicatietest - en ook het begrip duplicatie - is niet bekend, deze test lijkt een noviteit van Scientology. De Oxford Capacity Analysis is gemaakt door een uitvinder en niet door een psychometrisch geschoold iemand. "

Dat klopt, de Oxford Capacity Analysis is gemaakt door Ray Kemp, voormalig zeeman op de koopvaardij en daarna scientoloog.

"Diagnostische gegevens moeten betrouwbaar zijn vast te stellen. Hun relatie tot toekomstig te voorspellen gedrag dient niet te worden gebaseerd op claims, intuïtie, evidentiegevoel, maar daadwerkelijk empirisch te worden vastgesteld ",

aldus arbeids- en organisatiepsycholoog prof. Pieter Drenth in zijn afscheidsrede. Hij vindt de Oxford Capacity Analysis onaanvaardbaar.

De Nederlandse Vereniging voor Personeelbeleid (NVP) heeft een sollicitatiecode. In de code staat: 'van sollicitanten wordt slechts die informatie gevraagd die nodig is voor de beoordeling van de geschiktheid voor de functie. Eisen ten aanzien van persoonlijke kenmerken worden slechts gesteld indien deze in verband met een goede functievervulling noodzakelijk zijn.'

Vragen als:
'Zit u louter voor uw plezier te bladeren in spoorwegboekjes, gidsen of woordenboeken?', 'Wilt u 1, niet meer dan 2 of helemaal geen kinderen, ook al kunt u zich qua gezondheid en inkomen meer kinderen permitteren?', 'Bent u een langzame eter?'
hebben uiteraard niets met een toekomstige functie te maken.

Daarom heeft in Duitsland het Administratieve Hof van Dusseldorf een makelaar verboden de 'Oxford Capacity Analysis' te gebruiken. De test maakt te veel inbreuk op de privacy. X is niet aangesloten bij het NVP, en houdt zich niet aan de sollicitatiecode.

Silhouet maakt al jaren gebruik van de Oxford Capacity Analysis soms met zeer negatieve gevolgen voor de klant. Een werkgever wilde voordat hij de geschikte sollicitant zou aannemen hem nog even een psychologische test laten ondergaan bij Silhouet. Het resultaat: zeer negatief. Directe actie met veel Hubbard-training was meteen nodig wilde het niet helemaal verkeerd aflopen met deze werknemer. Helaas wilde de toekomstige werkgever deze trainingen niet betalen en ging de baan aan de neus van de sollicitant voorbij. Ook is het geval bekend van iemand die in de laatste dag van de proeftijd de testresultaten van de Oxford Capacity Analysis kreeg. Ook hier was de enige mogelijke redding Hubbard-trainingen. De persoon werd ontslagen.

Trainingen

Uit de Oxford Capacity Analysis blijkt steevast dat de persoon psychische problemen heeft. Redding is nabij door bij Scientology trainingen te gaan volgen. Een cursist vond de trainingen erg vreemd. Eén van de gebruikte praktijkoefeningen is de volgende:

"Je moest elkaar in de ogen kijken, waarbij de één strak moest blijven kijken terwijl de ander allerlei grimassen moest maken! "
(TR-0 Bullbait, zeggen Scientology-kenners: twee uur lang niet mogen reageren, zelfs niet met de ogen mogen knipperen).

Een andere cursist vertelt:

"De persoon die de cursus geeft spreekt over L. Ron Hubbard® alsof het een heilige is: "Een genie die de mensheid alleen maar goede dingen heeft gebracht maar die nooit de eer heeft gehad die hem toekwam. Toch begint men nu in Amerika zeer goede resultaten met de door hem opgerichte projecten te behalen."; de docent heeft het nogal veel over onderwerpen die helemaal niets met de cursus te maken hebben: de schandalige praktijken van de moderne psychiatrie; het platspuiten van te actieve kinderen; de huidige methadon projecten. Bij Cedeo, die in Nederland cursussen registreert, is Silhouet een onbekende.

De Oxford Capacity Analysis is nergens geschikt voor, behalve voor het geraffineerd verkopen van peperdure cursussen. Een driedaagse 'communicatiecursus' kost drieduizend gulden. En met een enkele cursus ben je nog nergens, er zijn er veel meer nodig. "

"Prijzig, maar het is gebruikelijk dat de kosten door de bedrijven worden betaald, want die kunnen dat weer aftrekken van de belasting ", aldus Silhouet.

"Iemand heeft wel eens geprobeerd zo'n cursus als gift op te voeren," laat de G.J.K. Bakker van de Belastingdienst weten. Dat hebben wij niet geaccepteerd, want op grond van de uitkomsten van het onderzoek bij de Scientology Kerk is het standpunt ingenomen dat de Scientology Kerk niet aangemerkt kan worden als een kerkelijke of levensbeschouwelijke instelling. Uit de opzet en inhoud van de cursussen blijkt dat deze gericht zijn op de cursist als individu en daarmee op een particulier belang. Indien bedragen betaald worden en daar staat een cursus tegenover, dan is er geen sprake van vrijgevigheid. ".

Een web in de Nederlandse samenleving

Scientology werkt met een netwerk van adviesinstellingen die hun banden met de kerk geheim houden. In deze bedrijven wordt het personeel geïndoctrineerd volgens de methoden van Hubbard, aldus Richard Behar, een Amerikaanse journalist.

In de figuur hieronder staan een aantal - van de vijftig - Nederlandse Scientology dekmantels en de relaties tussen de verschillende organisaties. Vaak zijn bij verschillende organisaties dezelfde mensen betrokken.

Al deze organisaties maken gebruik van het gedachtengoed van Ron Hubbard. Hiervoor dragen ze royalty's af aan de Wise (World Institute of Scientology Enterprises) en aan de L. Ron Hubbard Library. Dit is een fictief bedrijf, in eigendom van Scientology's Church of Spiritual Technology. Het materiaal van de Scientology kerk wordt in een ander jasje verkocht - zoals management consultancy.

Een bekeringsscenario

Stel dat ik niet op internet was gaan zoeken naar X en Syntia Janssen. Dan had ik niet ontdekt dat X een Scientology dekmantel is, en dat de cursussen die door Silhouet gegeven worden van Scientology afkomen. Een mogelijk scenario is dat ik de eerste cursus was gaan volgen, immers de baas betaald en twee dagen cursus kan geen kwaad, denk ik. Ex-scientologen vertellen echter dat de eerste kennismaking zeer indringend is, en dat na afloop nog veel meer zaken met je mis blijken te zijn dan je dacht. Oplossing: meer Hubbard-trainingen. Om Hendrik Jansen aan te halen "Ik ga net zover door totdat de persoon werkelijk weet wat hij wil en er alles voor wil doen om dit te bereiken." En als ik weiger is daar het gat van de deur.

Met dank aan: Mike Gormez, Jeta Eggers en Karin Spaink.

Scientology, Dianetics en L. Ron Hubbard® zijn dienst- en handelsmerken vermoedelijk in eigendom van Scientology.

Het bedrijf X is inmiddels in ander handen over gegaan. De nieuwe directeur zegt: "Wij hebben niets met dergelijke bewegingen te maken. Ook hebben wij absoluut geen contacten of affiniteit met dergelijke groeperingen." Vandaar dat de naam gefingeerd is.

Syntia Janssen en Hendrik Jansen zijn gefingeerde namen.

Kader: